Bất kể chuyện gì xảy ra cũng phải tìm được người cầm đầu. Hẳn “pháp bất trách chúng”(*) nghĩa là thế này đây.

(*) 法不责众: Luật pháp không trách nhiều người.

Giờ đã khuya, 11 đứa trẻ con lại nhanh chóng bị đưa về phòng đi ngủ.

Trước khi lên tầng, Bùi Chi đứng trên cầu thang nhìn cô một cái, Lâm Triều Tịch ngẩng đầu nhếch khóe miệng, tạm coi là một nụ cười.

——

Rẽ ở cầu thang lên tầng hai, đèn tường tù mù chiếu lên bọn họ, chiếu xuống những bóng dáng màu đen cao gầy trên sàn gỗ.

Lục Chí Hạo đi cuối cùng, cầu thang chật đến nỗi khiến người ta bực dọc, cuối cùng cậu không nhịn được nữa, kéo tay người đứng phía trước: “Thế… cứ thế kết thúc sao?”

Cậu hỏi rất nhỏ.

“Không đâu.” Bùi Chi trả lời ngắn gọn.

“Cái gì không cơ?”

Lục Chí Hạo vừa nghĩ đến đã thấy sợ hãi, ban nãy ở dưới tầng cậu đờ đẫn cả người, ra khỏi phòng mới tỉnh táo lại một chút.

Lâm Triều Tịch nói là do cậu ấy dẫn đầu, nhưng vì sao thầy Hiệu phó lại hỏi như vậy, chẳng nhẽ là định xử phạt người cầm đầu sao?

Sẽ đuổi Lâm Triều Tịch đi? Nhưng Lâm Triều Tịch không thể đi được, cậu ấy là người muốn ở lại nhất mà.

“Không được, không phải cậu ta, con bé đó định một mình gánh vác hết hay sao?” Giọng cậu lại lớn hơn một chút, hoảng loạn quay đầu lại.

Trong phút chốc, cánh tay cậu bị Bùi Chi túm rất chặt.

“Làm gì thế hả!” Cô quản lí đi tuốt đằng trước quay lại mắng: “Còn chê hôm nay gây họa chưa đủ to chắc!”

“Chúng em xin lỗi.” Bùi Chi đè mạnh cậu xuống, khom lưng xin lỗi.

——

Lâm Triều Tịch vẫn đứng trong phòng khách, không biết đến cuộc tranh chấp nho nhỏ trên chiếu nghỉ tầng hai.

Bộ đàm liên tục phát ra tiếng nói chuyện qua lại, có người đang tập hợp hàng ngũ, có người đang báo cáo tình hình, cũng có người đang nói chuyện phiếm.

Ban đêm, tiếng sóng điện loạt xoạt kêu, thầy Hiệu phó quay lại, Giới Nhiên tắt bộ đàm.

Toàn bộ phòng khách yên tĩnh trong nháy mắt, im lìm như đêm tối.

Lâm Triều Tịch hít thở mấy hơi gió đêm, cố ép mình bình tĩnh thêm một chút.

Hi vọng duy nhất vào lúc này của cô là Bùi Chi có thể khuyên can đám trẻ kia, không xuống lầu náo loạn thêm nữa.

Cô ngẩng đầu, nhìn thẳng vào người đàn ông trung niên đứng trước mặt. Đỉnh đầu ông đã hói một mảng, phần thịt ở cổ rất dày, bởi vì hàng ngày quen đứng dựa vào bàn nên lưng hơi còng xuống, nghiêm khắc vô cùng, nghiêm khắc toát từ trong ra ngoài.

“Em tìm được thầy giáo ưu tú ở đâu đến dạy các bạn?” Thầy Trương hỏi.

“Một người chú của em.” Cô đáp.

Trương Thúc Bình: “Vậy bây giờ chú em đang ở đâu?”

“Nếu em không nói, có phải thầy sẽ lên tầng hỏi các bạn khác?”

Trương Thúc Bình: “Em đoán xem?”

“Vậy, nếu em nói thì sao?”

Hiển nhiên những lời này khiến thầy Hiệu phó nổi giận, đập mạnh một cái lên kệ sách: “Đến lúc này mà em còn muốn che giấu cái gì? Đừng tưởng tôi không biết trong đầu em nghĩ gì, ngay từ ngày đầu tiên em đã bất mãn với cả trại hè, cảm thấy thầy cô đang hại các em, thầy cô đều là người xấu, vì muốn uốn gãy đám cây con các em nên mới khuôn sáo như vậy!”

“Em không hề nghĩ thế.” Lâm Triều Tịch bình tĩnh nói.

“Thế thì em nghĩ gì mà lại tìm một thầy giáo từ bên ngoài đến, thế là giúp được các bạn em nâng cao thành tích à, mọi người không cần đi học nữa? Rốt cuộc trong đầu em nghĩ gì?”

Giọng ông ấy rất thấp, giống như giấu sau tầng mây nặng nề ì ùng tiếng sấm.

Tầm mắt Lâm Triều Tịch dừng lại ở đống Lego trên giá, mảnh ghép hình xếp chồng chất một bên, lâu lắm rồi chẳng ai động đến.

Bên cạnh giá là mấy cái ghế dựa, có cả bút chì và tẩy chưa thu dọn, hẳn là sau giờ đọc sách buổi tối lại có đứa trẻ nào ra đó học bài.

“Em nghĩ, mọi người không nên chán ghét môn Toán.” Cô nói.

Thầy Trương nghẹn lời trong một chốc, sắc mặt càng tối tăm hơn: “Vậy à, thầy làm các em ghét Toán?”

“Bởi vì quá khó khăn, chương trình học lúc nào cũng liều mạng chạy trước vì thi đào thải, sẽ có người không theo kịp, rồi dần mất tự tin, không muốn học nữa.” Lâm Triều Tịch nói rất chậm.

“Rồi thì sao?” Trương Thúc Bình hỏi.

“Rồi sẽ không muốn học Toán Olympic nữa.” Cô đáp.

Giới Nhiên đứng sau Trương Thúc Bình, dùng ánh mắt như đang suy tư nhìn cô, rồi lắc đầu với cô.

Trương Thúc Bình: “Nếu em muốn thảo luận về vấn đề này, thế thì tôi hỏi em một chút, em có quen ai vì thật lòng yêu thích nên mới học Toán Olympic không?”

Nhưng Trương Thúc Bình hỏi xong lại không cho cô cơ hội trả lời.

“Có chứ, có thể là Bùi Chi, hoặc là em, hoặc là ai đấy khác.”

“Không phải vì em thích, có lẽ, chỉ mỗi Bùi Chi thôi.” Lâm Triều Tịch thành thực trả lời.

“Đừng lấy những trường hợp cá biệt như em hay Bùi Chi ra để yêu cầu tất cả mọi người! Tôi đã dạy học từng bấy năm, tôi biết vì sao lại có nhiều đứa trẻ cực khổ theo học Toán Olympic, chẳng qua là vì bố mẹ chúng cảm thấy thứ trò vui này có thể thêm điểm cộng, có thể thông minh hơn, có thể học Toán tốt hơn, còn gì nữa?”

“Có bao nhiêu người chịu được nỗi khổ bị đào thải?” Trương Thúc Bình hỏi: “Đây chỉ là thành phố An Ninh, cúp Tấn Giang, Olympic tiểu học,…”

Trương Thúc Bình dừng lại lấy hơi, bỗng thấy chẳng đáng nói những thứ này.

“Trên các em còn có rất nhiều đàn anh đàn chị, toàn bộ trại hè thành phố An Ninh này có 378 người, thử nghĩ xem toàn bộ tỉnh Giang sẽ được bao nhiêu, rồi đến cấp quốc gia nữa? Thầy có thể nói cho em biết, cả nước có nhiều người theo học Toán Olympic là thế, chỉ có 60 con người thực sự vào được đội tập huấn quốc gia, mà trong con số 60 ấy chỉ có 6 người được tham gia thi đấu!”

Lâm Triều Tịch nhìn ông, biết thầy Trương dùng hết sức mới nói được nhiều đến vậy.

Nhưng cô không trả lời nổi. Bởi vì cô hiểu rất rõ, những lời thầy Trương nói đều là một phần sự thật của cuộc sống.

Gió đêm lại thổi qua, rì rào rung động.

Cô lấy hết can đảm, nói: “Nhưng… bọn em chưa bao giờ nghĩ đến chuyện đại diện đất nước đi thi đấu, chỉ là muốn… được học nhiều thêm một chút, học vui vẻ thêm một chút, ở lại lâu thêm một chút, thế cũng không được sao ạ?”

“Muốn vui vẻ thì đừng bước lên con đường này.” Trương Thúc Bình càng thêm nghiêm khắc: “Phía sau công cuộc nghiên cứu Toán học chân chính là khổ nhọc khôn kể, tiến lên một bước nhỏ cũng tiêu tốn cả cuộc đời biết bao người. Đây không phải là tuyết trắng ngày xuân, đây là đầm lầy đục ngầu, lao lực mỗi bước đi, từng ấy con người, từng ấy đứa trẻ, em thực sự muốn kéo bọn họ xuống vũng bùn này?”

“Em…” 

“Em rất thông minh.” Trương Thúc Bình hỏi cô: “Em nghĩ xem, những thứ em ghét nhất ấy, vì sao tôi phải dùng đến nó? Đào thải theo nhóm, khiêng hành lí lên tầng, còn bao nhiêu có thể sẽ xảy ra nữa?”

“Vì sao ạ, em không biết.”

“Là để lấy cớ.”

Lâm Triều Tịch ngẩng đầu.

“Bố ơi, con phải về là vì leo cầu thang quá mệt, con không còn sức làm bài; mẹ ơi, tại vì các bạn nhóm con thi quá tệ nên con mới bị loại; bà ơi, thầy giáo ở trại hè hung dữ lắm, con không chịu nổi… Tin tôi đi, mọi đứa trẻ trở về đều sẽ nói như vậy.”

Thầy Trương nói rất nhẹ nhàng, giống như tiếng dạ vâng non nớt thường ngày của lũ trẻ, trái tim Lâm Triều Tịch như bị bóp nghẹt theo.

“Mọi người đều cần phải lấy cớ, trẻ con cần, bố mẹ cần, đều là cái cớ.” Trương Thúc Bình nói vậy.

Lâm Triều Tịch chẳng hiểu nổi cảm xúc trong lòng là thế nào, như thể có người bật một cái đèn cực sáng trong khoảnh khắc ấy, chiếu vào góc tối tăm nhất trong lòng cô, không che giấu gì được.

Thậm chí cô còn cảm thấy, Trương Thúc Bình đang đi guốc trong bụng mình, tàn khốc nói thẳng tuột những suy nghĩ chân thật nhất của cô ra.

Ở thế giới kia, cô cũng tìm một cái cớ nào đó để từ bỏ Toán học, bởi vì cô biết rõ con đường ấy càng ngày càng gian nan.

Nhìn thật sâu vào người đàn ông trung niên trước mặt, nhìn cái đầu hói và tấm lưng hơi gù của ông ấy

Tình cảnh hiện tại lại hơi buồn cười.

Không phải trước kia cô chưa từng nghĩ đến chuyện sau khi trở về có nên bỏ hết mọi thứ để quay về học toán hay không, cô cũng cảm thấy mình có thể làm được.

Nhưng cô thực sự sẽ không tìm cớ nữa ư, quá khó khăn, quá mệt mỏi, nền tảng của cô quá yếu… Thậm chí là còn rất đơn giản, cô cảm thấy mình không làm được.

Một khi đã muốn, con người sẽ luôn tìm được cái cớ để từ bỏ.

Đúng vậy, cái cớ, con người thực sự cần lấy cớ.

Lâm Triều Tịch nghẹn ngào, cả thế giới như trở nên đen kịt, chỉ có góc mềm yếu nhất, nhút nhát nhất, giấu nơi sâu nhất trong lòng cô là vẫn lập lòe sáng.

Quay về một lần nữa, cô vẫn là cô.

Sẽ không thay đổi.

“Cho nên, ý của thầy là.” Cô hỏi: “Những người không theo kịp, những người muốn buông tay, vậy thì cứ mặc kệ cho bọn họ từ bỏ ạ?”

“Bởi vì bọn họ sẽ từ bỏ thôi, không sớm thì muộn.” Trương Thúc Bình đáp.

Lâm Triều Tịch không nói nữa, hình như bây giờ cô không còn cách nào để thuyết phục chính mình.

“Cho nên, em đã dám chủ động đứng ra nhận em là người cầm đầu, tôi sẽ khai trừ em khỏi trại hè, em có ý kiến gì không?”

Lâm Triều Tịch cúi đầu, dưới chân là mặt đất lát đá cẩm thạch sáng bóng.

Trương Thúc Bình hỏi: “Vậy vị thầy giáo em tìm đến bây giờ đang ở đâu.”

Lâm Triều Tịch cảm thấy cô đã mở miệng nói gì đó, nhưng cô không còn nghe được âm thanh của chính mình.

Sau đó, hẳn là thầy Trương dặn dò Giới Nhiên đi mời người đến đây, bọn họ vỗ vai cô, bảo cô về phòng nghỉ ngơi.

Lâm Triều Tịch ầng ậng nước mắt, không dám ngẩng đầu.

Đôi giày da màu đen càng lúc càng xa, chuẩn bị biến mất sau cánh cửa.

Ống quần dính chút bùn, trong khoảnh khắc sắp bước ra lại ngừng lại.

Có tiếng nói vang lên.

“Nhưng từ tận đáy lòng, tôi hi vọng em sẽ không từ bỏ việc học Toán. Bởi vì trong mắt người thực sự muốn kiên trì tiếp tục, không tồn tại thầy giáo đáng ghét như tôi.”

Đó là lời cuối cùng của thầy Hiệu phó.